Tag Archive | άστρα

Tα μωρά του Γαλαξία. Το Herschel φωτογράφισε τα άστρα-βρέφη

Mar28

Tα μωρά του Γαλαξία

Μέσα στους κύκλους βρίσκονται τέσσερα νεογέννητα άστρα του Γαλαξία

Παρίσι

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel εντόπισε και φωτογράφισε 15 άστρα στον γαλαξία μας τα οποία βρίσκονται σε βρεφική ηλικία. Τα συγκεκριμένα άστρα είναι σύμφωνα με τους ειδικούς τα νεαρότερα άστρα του Γαλαξία για τα οποία έχουμε στη διάθεση μας οπτικό υλικό. Με δεδομένο ότι οι εικόνες του Herschel είναι ιδιαίτερα λεπτομερείς η ανακάλυψη αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά στην κατανόηση της γέννησης και εξέλιξης των άστρων.

Η ανακάλυψη

Η υπερευαίσθητη κάμερα υπερύθρων του Herschel εντόπισε τα 15 άστρα στο Μοριακό Νέφος του Ωρίωνα, ένα γιγάντιο νεφέλωμα που αποτελεί τόπο γέννησης νέων άστρων. Είναι μάλιστα το κοντινότερο στη Γη αστρικό μαιευτήριο. Στην ίδια περιοχή έχει εντοπίσει νεαρά άστρα και το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer όμως αυτά που εντόπισε το Herschel είναι νεότερα ενώ επίσης οι εικόνες που κατέγραψε είναι καλύτερες. Τα 15 άστρα βρίσκονται στο αρχικό στάδιο της ζωής τους, είναι ακόμη «πρωτοαστέρες». Πρόκειται για την αρχική φάση της γέννησης και εξέλιξης τους που διαρκεί περίπου 25 χιλιάδες έτη. Τα έντεκα από αυτά τα άστρα εκπέμπουν ερυθρό φως κάτι που σημαίνει ότι η ενέργεια τους είναι ακόμη ιδιαίτερα χαμηλή, χαρακτηριστικό των νεογέννητων άστρων.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος στον οποίο ανήκει το Herschel έδωσε στη δημοσιότητα μια εικόνα στην οποία έχει απομονωθεί ένα τμήμα του νεφελώματος όπου έχουν εντοπιστεί ορισμένα από τα νεογέννητα άστρα, τα οποία σημειώνονται μέσα σε κύκλο. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal».

Δεξιά στην φωτογραφία είναι μια από τις εικόνες που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer από το Μοριακό Νέφος του Ωρίωνα. Με τους κύκλους σημειώνονται νεογέννητα άστρα τα οποία όμως όπως είναι εμφανές δεν είναι καθόλου ευδιάκριτα σε αντίθεση με την εικόνα στα αριστερά που είναι μια από εκείνες που κατέγραψε το Herschel και στην οποία τα νεογέννητα άστρα μέσα στους κύκλους διακρίνονται πολύ καθαρά.

πηγή: http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=503672

Το πρώτο «κλάμα» νεογέννητων άστρων.

Feb11

Aλλη μια εντυπωσιακή φωτογραφία από το Σύμπαν έδωσε στη δημοσιότητα η NASA. Η εικόνα απεικονίζει ένα κοσμικό αντικείμενο που οι επιστήμονες έχουν ονομάσει LRLL 54361. Μοιάζει με ένα υπέρλαμπρο νεφέλωμα αλλά οι επιστήμονες της NASA εκτιμούν ότι στην πραγματικότητα αυτό που βλέπουμε είναι ένας πυκνός δίσκος ύλης μέσα στον οποίο βρίσκονται δύο νεογέννητα άστρα. To «ολοκαίνουργιο» δυαδικό αστρικό σύστημα βρίσκεται σε απόσταση 950 ετών φωτός από τη Γη.
Οι επιστήμονες που παρατηρούν τον δίσκο βλέπουν ότι ανά τακτά χρονικά διαστήματα «αστράφτει» φαινόμενο που εκτιμούν ότι οφείλεται στην αλληλεπίδραση της ύλης του δίσκου με τα δύο άστρα. Τα άστρα απορροφούν και απορρίπτουν ύλη παράγοντας αυτές τις έντονες εκλάμψεις. Επιπλέον κάθε φορά που τα δύο άστρα πλησιάζουν το ένα το άλλο εκπέμπεται έντονη ακτινοβολία. Στο παρελθόν έχουν εντοπιστεί βρεφικά δυαδικά συστήματα αλλά αυτό είναι το πιο «ζωηρό», εκείνο με την πιο έντονη δραστηριότητα από όσα έχουμε εντοπίσει. Οι ειδικοί το χαρακτηρίζουν τον πιο ισχυρό «φάρο» του είδους.

πηγή: http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=497229

Φωτογραφίες από τη γέννηση αστεριών

Feb2

Εντυπωσιακές εικόνες από το Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο στη Χιλή

Οι εντυπωσιακές εικόνες με το σκοτεινό σύννεφο «Lupus 3», που βρίσκεται 600 έτη φωτός από τη Γη, τραβήχτηκε από το Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο στη Χιλή. Το «Lupus 3» βρίσκεται στον αστερισμό του Σκορπιού. Συγκεκριμένα, τραβήχτηκαν από το τηλεσκόπιο 2.2 μέτρων MPG/ESO.

Το σύννεφο που διακρίνεται, είναι ένα κομμάτι από τα δομικά στοιχεία των άστρων. Η βαρύτητά τους φέρνει τα σωματίδια που τα απαρτίζουν όλο και πιο κοντά και καθώς έρχονται πιο κοντά αναπτύσσονται μεγάλες θερμοκρασίες που βοηθούν στη γέννηση ενός αστεριού.

Παράλληλα, η ακτινοβολία που δημιουργείται, σπρώχνει τη σκόνη μακριά αποκαλύπτοντας τα «νεογέννητα» αστέρια.

πηγή: http://www.newsbeast.gr

Δίδυμοι πίδακες στην καρδιά του Γαλαξία

Jan8
Αν τα μάτια μας ήταν αρκετά ευαίσθητα, δύο γιγάντιοι πίδακες σωματιδίων που πηγάζουν στην καρδιά του Γαλαξία μας θα φαίνονταν να καταλαμβάνουν τα δύο τρίτα του γήινου ουρανού, διαπιστώνουν έκπληκτοι οι αστρονόμοι. Οι γιγάντιοι, δυσεξήγητοι πίδακες αποτελούνται από φορτισμένα σωματίδια (πρωτόνια και ηλεκτρόνια) που εκτοξεύονται πάνω και κάτω από το επίπεδο του Γαλαξία. Έχουν μάλιστα τόσο υψηλή ενέργεια ώστε θα μπορούσαν  να αποστειρώσουν τη Γη αν έπεφταν πάνω της -ευτυχώς ο πλανήτης μας βρίσκεται στο επίπεδο του γαλαξία και δεν πρόκειται να βρεθεί στο στόχαστρο.

Οι δύο πίδακες που κινούνται προς αντιδιαμετρικές κατευθύνσεις έχουν συνολικό μήκος 50.000 έτη φωτός (το μισό της διαμέτρου του Μίλκι Ουέι) και κινούνται προς το διαγαλαξιακό κενό με ταχύτητα 3,6 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Αν ήταν ορατοί στη Γη θα εκτείνονταν από τη μια άκρη του ορίζοντα ως την άλλη.

«Με εξαίρεση τον ίδιο τον γαλαξιακό δίσκο, αυτές οι δομές είναι οι μεγαλύτερες δομές που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ στον Γαλαξία» σχολίασε ο Ετόρε Καρέτι, ερευνητής του Κοινοπολιτειακού Οργανισμού Επιστημονικής και Βιομηχανικής Έρευνας (CSIRO) στην Αυστραλία.

Η ανακάλυψη της ομάδας του δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Προηγούμενες παρατηρήσεις είχαν αποκαλύψει ότι πάνω και κάτω από το γαλαξιακό επίπεδο υπάρχουν περιοχές που εκπέμπουν ακτίνες γάμμα (αόρατο φως υψηλής ενέργειας) και ονομάστηκαν «φυσαλίδες Φέρμι».

Σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν αυτές τις δομές, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το ραδιοτηλεσκόπιο του Παρκς στην Αυστραλία, το οποίο διέκρινε τους πίδακες στις ίδιες περιοχές με τις φυσαλίδες. Όπως φαίνεται, οι ακτίνες γάμμα εκπέμπονται από τα σωματίδια του πίδακα λόγω των ισχυρών μαγνητικών πεδίων μέσα στα οποία κινούνται τα σωματίδια αυτά.

«Πηγή» τα σουπερνόβα ή νεογέννητα άστρα

Προς το παρόν, οι αστρονόμοι δεν μπορούν να είναι βέβαιοι για τον μηχανισμό σχηματισμού των πιδάκων. Υποψιάζονται ωστόσο ότι τα σωματίδια προέρχονται κυρίως από σουπερνόβα (υπερκαινοφανείς αστέρες, γερασμένα άστρα που εκρήγνυνται καθώς πεθαίνουν) ή από νεογέννητα άστρα.

Τα τεράστια ποσά μαγνητικής ενέργειας που περιέχουν τα σωματίδια δεν αποκλείεται επίσης να σχετίζονται με το μαγνητικό πεδίο που είναι γνωστό ότι διατρέχει τον Γαλαξία.

«Το αέριο που απελευθερώνουν οι εκρήξεις σουπερνόβα είναι μαγνητισμένο» επισημαίνει ο Καρέτι στο Space.com. «Επιπλέον, ολόκληρη η περιοχή του γαλαξιακού κέντρου διαθέτει ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο. Οι πίδακες, αποτελούμενοι από φορτισμένα σωματίδια, μπορούν να παγιδεύουν τα μαγνητικά πεδία μέσα στα οποία είναι εμβαπτισμένα».

«Τα ευρήματα αυτά», συνεχίζει ο ερευνητής, «μαρτυρούν ότι υπάρχει μια μετακίνηση τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας και μαγνητικών πεδίων από το κέντρο του Γαλαξία στην περιφέρειά του. Πρόκειται για μια αλληλεπίδραση που δεν γνωρίζαμε».

Πηγή : http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=491354

Μετρήθηκε το φως όλων των άστρων που έχουν λάμψει στο σύμπαν

Nov21

Αμερικανοί αστρονόμοι, χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων-γ «Φέρμι» της NASA, «είδαν» το φως των πρώτων-πρώτων άστρων και, παράλληλα, έκαναν την πιο ακριβή μέχρι σήμερα μέτρηση του φωτός όλων των άστρων, τα οποία έχουν ποτέ λάμψει στο σύμπαν. Οι νέοι υπολογισμοί δείχνουν αφενός ότι το αρχέγονο αστρικό φως ήταν λιγότερο από τις έως τώρα εκτιμήσεις και αφετέρου ότι η μέση αστρική πυκνότητα είναι περίπου 1,4 άστρα ανά 100 δισεκατομμύρια κυβικά έτη φωτός. Αυτό σημαίνει ότι η μέση απόσταση ανάμεσα στα άστρα του σύμπαντος είναι περίπου 4.150 έτη φωτός.

Όταν η ύλη έλκεται βαρυτικά προς την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα ενός γαλαξία, ένα μέρος της επιταχύνεται και εκτινάσσεται προς τα έξω σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός, με την μορφή «πιδάκων» που εκπέμπονται προς ακριβώς αντίθετες κατευθύνσεις. Όταν μια από τις αυτές τις δέσμες ακτίνων-γ τύχει να στοχεύει προς τη Γη, τότε ο συγκεκριμένος γαλαξίας και η μαύρη τρύπα του φαίνονται τρομερά φωτεινοί και παίρνουν την ονομασία «blazar».

Έως τώρα έχουν εντοπιστεί πάνω από 1.000 τέτοια αντικείμενα και πολλά από αυτά εκπέμπουν ενέργεια άνω των 3 δισεκατομμυρίων γιγαηλεκτρονιοβόλτ (GeV), δηλαδή πάνω από ένα δισεκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από την ενέργεια του ορατού φωτός.

Οι ακτίνες-γ αποτελούν την μορφή φωτός (ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας) με την μεγαλύτερη ενέργεια. Από το 2008 που τέθηκε σε τροχιά, το «Φέρμι» παρατηρεί τον ουρανό αποκλειστικά για εκπομπές τέτοιων ακτίνων, δημιουργώντας τον πιο λεπτομερή έως τώρα «χάρτη» σε τόσο ισχυρές ενέργειες.

Το οπτικό και υπέρυθρο φως των άστρων συνεχίζει να ταξιδεύει στο σύμπαν ακόμα και αφού αυτά σβήσουν. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα «απολίθωμα» ακτινοβολίας, το οποίο είναι δυνατό να ανιχνευθεί έμμεσα, χρησιμοποιώντας τις ακτίνες-γ, τις οποίες εκπέμπουν μακρινές πηγές όπως τα blazars, που γίνονται αντιληπτές από το τηλεσκόπιο «Φέρμι».

Το συνολικό φως των άστρων, που έχει ποτέ εκπεμφθεί στο διάστημα, ονομάζεται από τους αστρονόμους «εξωγαλακτικό φως υποβάθρου» και αποτελεί ένα είδος «κοσμικής ομίχλης» φωτονίων. Οι ακτίνες-γ που παράγονται από τα blazars, ταξιδεύουν δισεκατομμύρια έτη φωτός, εωσότου φθάσουν στον πλανήτη μας και στο μεταξύ διασχίζουν αυτή την «κοσμική ομίχλη».

Καθώς μια ακτίνα-γ συγκρούεται με το αστρικό φως, αυτή μεν μετασχηματίζεται σωματιδιακά σε ζεύγη ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων, ενώ το διάχυτο φως των άστρων «θαμπώνει» (με τον ίδιο τρόπο που η ομίχλη εξασθενεί το φως ενός μακρινού φάρου, μόνο που σε αυτή την περίπτωση τον ρόλο των κοσμικών φάρων παίζουν τα «blazars”). Αυτό το φαινόμενο επιτρέπει στους επιστήμονες να κάνουν υπολογισμούς για το διάχυτο στο σύμπαν αστρικό φως, δηλαδή για την πυκνότητα της «ομίχλης» και άρα για την μέση πυκνότητα των άστρων.

Το σύμπαν εκτιμάται ότι δημιουργήθηκε πριν από περίπου 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια και οι επιστήμονες κατόρθωσαν να εντοπίσουν φως που εξέπεμψαν αρχέγονα άστρα, όταν το σύμπαν ήταν ακόμα «νήπιο», μόλις 600 εκατ. ετών. Αυτά τα πρώτα άστρα πιστεύεται ότι διέφεραν αρκετά από τα σημερινά, καθώς ήσαν πολύ πιο μεγάλα (εκατοντάδες φορές μεγαλύτερα από τον Ήλιο μας), πιο καυτά, πιο λαμπρά, αλλά και πιο βραχύβια.

Οι νέες εκτιμήσεις δείχνουν ότι αυτά τα πρώτα άστρα δημιουργούνταν με πιο αργό ρυθμό από ό,τι πιστευόταν έως τώρα. Η άμεση παρατήρηση αυτών των προπατορικών άστρων μέχρι τώρα είναι αδύνατη με τα υπάρχοντα όργανα, αλλά ελπίζεται ότι ίσως καταστεί εφικτή είτε με το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο «Τζέημς Γουέμπ» της NASA, το οποίο προγραμματίζεται να αντικαταστήσει το «Χαμπλ» από το 2018, είτε με το σχεδιαζόμενο επίγειο Υπερβολικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου στη Χιλή.

πηγή: http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathciv_1_02/11/2012_468326