Τα τηλεκατευθυνόμενα υποβρύχια οχήματα χρησιμοποιούνται σε αποστολές όμοιες με αυτές των διαστημικών οχημάτων. Οπου δηλαδή υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την αποστολή ενός βαθυσκάφους, λόγω του περιβάλλοντος εργασίας. Το υπερσύγχρονο τηλεκατευθυνόμενο υποβρύχιο όχημα ΝΗΡΕΑΣ του Wools Hole Oceanographic Institution

Αφορμή για την καταδυτική αποστολή της στήλης στάθηκε η εκδίκαση της υπόθεσης του «Sea Diamond», που έφερε στην επιφάνεια το ναυάγιο, έξι χρόνια μετά τη μοιραία (sic) πρόσκρουση του πλοίου σε «ορατό ύφαλο».

Η χρήση νέων τεχνολογιών στις περιπτώσεις θαλάσσιων ατυχημάτων έχει συμβάλει τα μέγιστα στη διερεύνησή τους. Και έχει «ανοίξει» τους ορίζοντες της υποβρύχιας εξερεύνησης των βυθών «που παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με εκείνη του Διαστήματος. Τα βαθυσκάφη εύκολα προσομοιάζονται με τα επανδρωμένα διαστημόπλοια, εάν εξαιρέσουμε τη μεγάλη πίεση του νερού.

»Τα τηλεκατευθυνόμενα υποβρύχια οχήματα χρησιμοποιούνται σε αποστολές όμοιες με αυτές των διαστημικών οχημάτων. Οπου δηλαδή υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την αποστολή ενός βαθυσκάφους, λόγω του περιβάλλοντος εργασίας (μεγάλες πιέσεις, χημικά ή και υψηλές θερμοκρασίες)». Με τις διαπιστώσεις αυτές, του πρώτου μας «πλοηγού», Λεωνίδα Μανουσάκη, ηλεκτρονικού μηχανικού, καταρτισμένου επιστήμονα του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) – Κρήτης -πρώην Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας-, επιχειρούμε την πρώτη βουτιά στα βαθιά: «Μία από τις χρήσεις των τηλεκατευθυνόμενων οχημάτων είναι και η ανταπόκριση στις περιπτώσεις θαλάσσιων ατυχημάτων.

Εξειδίκευση

»Κάθε όχημα, αναλόγως των προτερημάτων και των προβλημάτων του, χρησιμοποιείται και σε αντίστοιχες εργασίες που καλείται να επιτελέσει. Ετσι, στην περίπτωση του αεροπορικού δυστυχήματος της Air France, στα ανοιχτά των ακτών της Βραζιλίας, χρησιμοποιήθηκαν αρχικώς αυτόνομα τηλεκατευθυνόμενα οχήματα σε βάθη έως 4.000 μέτρα. Σάρωσαν το βυθό με τις κάμερές τους. Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν ρομποτικά οχήματα. Στα σημεία είχαν εντοπιστεί συντρίμμια, για την ανάσυρσή τους. Στο ατύχημα του ελικοπτέρου “Σινούκ”, στη Χαλκιδική, ως ΕΛΚΕΘΕ χρησιμοποιήσαμε τα δεδομένα που συλλέγονται για τη συμπεριφορά των ανέμων και υδάτων στην περιοχή. Τροφοδοτήσαμε με αυτά ένα αντίστροφο μοντέλο για την παρακολούθηση των πετρελαιοκηλίδων στη θάλασσα και, αφού περιορίσαμε την περιοχή της έρευνας, χρησιμοποιήσαμε επιστημονικά ηχοβολιστικά σάρωσης για να βρούμε πού βρίσκονταν τα πιθανά συντρίμμια.

»Η τελική επιβεβαίωση και η ανάσυρση έγινε με τη χρήση του ρομποτικού μας οχήματος από το βάθος των 850 μέτρων. Για το “Sea Diamond” (βυθίστηκε στα ανοιχτά του ακρωτηρίου Αλωνάκι της Σαντορίνης) χρησιμοποιήθηκαν και τα πέντε ρομποτικά οχήματα που διαθέτει το Θαλάσσιο Κέντρο, αναλόγως με την εργασία που έπρεπε να φέρουμε εις πέρας (βιντεοσκόπηση όλου του ναυαγίου, ανεύρεση και ανάσυρση του μαύρου κουτιού, καθώς και απεμπλοκή ενός ρομποτικού τηλεκατευθυνόμενου οχήματος από άλλο όχημα!)».

Το πρώτο όνομα σήμερα στα τηλεκατευθυνόμενα υποβρύχια είναι το νέο υβριδικό όχημα ΝΗΡΕΑΣ. Σχεδιάστηκε εξ ολοκλήρου και κατασκευάστηκε με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας από επιστήμονες του Wools Hole Oceanographic Institution. Το νέο υπερσύγχρονο υβριδικό όχημα παρουσιάζει ο Δημήτρης Σακελλαρίου, διευθυντής ερευνών, γεωλόγος, συντονιστής σε υποβρύχια οχήματα στο Ινστιτούτο Ερευνών του ΕΛΚΕΘΕ (Αττική):

«Πρόκειται για ένα πολυεργαλείο που έχει τη δυνατότητα να εξερευνά τα βαθύτερα σημεία των ωκεανών χωρίς τους περιορισμούς των βαθυσκαφών. Λειτουργεί με δύο τρόπους. Ως αυτόνομο υποβρύχιο όχημα (Autonomous Underwater Vehicle – AUV) και ως τηλεχειριζόμενο υποβρύχιο όχημα (Remotely Operated Vehicle – ROV). Ο ΝΗΡΕΑΣ ως AUV κινείται ελεύθερα και έχει τη δυνατότητα να χαρτογραφεί και να εξερευνά μεγάλες εκτάσεις του βυθού με κάθε είδους γεωφυσικά όργανα (βυθόμετρα, αποτύπωση βυθού κ.λπ.).

Οταν εντοπίζεται κάποια δομή-σημείο, όπου απαιτείται λεπτομερώς εξερεύνηση, τότε ο ΝΗΡΕΑΣ επιστρέφει στο ερευνητικό πλοίο και οι επιστήμονες τον μετατρέπουν σε τηλεχειριζόμενο όχημα. Τον συνδέουν με το πλοίο με ένα πολύ λεπτό καλώδιο οπτικών ινών, μήκους μέχρι 25 χιλιομέτρων! Μέσω αυτού του καλωδίου, το υβριδικό όχημα στέλνει προς το πλοίο σε πραγματικό χρόνο εικόνες και βίντεο υψηλής ποιότητας, καθώς και δεδομένα που “συλλέγει”. Οι χειριστές του από το πλοίο μπορούν να το καθοδηγούν με ακρίβεια για να πραγματοποιεί μετρήσεις, δειγματοληψίες και κάθε είδους υποβρύχιες εργασίες, χρησιμοποιώντας τον προηγμένο εξοπλισμό του.

»Για την κατασκευή του ΝΗΡΕΑ έχουν χρησιμοποιηθεί κεραμικά υλικά για να προστατεύουν τον εξοπλισμό από τις τεράστιες υδροστατικές πιέσεις στα βάθη του ωκεανού. Στην πρώτη υποβρύχια αποστολή του καταδύθηκε σε βάθος 10.990 μέτρων, βαθύτερο σημείο των ωκεανών, στην τάφρο Challenger Deep, ανατολικά των νήσων Μαριάνες στο δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό»!

Σχεδίαση

Τα τρία είδη των οχημάτων που χρησιμοποιούνται ως πλατφόρμες για τη χρήση νέων αισθητηρίων και τεχνικών για την εξερεύνηση του βυθού των θαλασσών περιγράφει ο Λεωνίδας Μανουσάκης:

«Τα βαθυσκάφη είναι μικρά αυτόνομα υποβρύχια, με δυνατότητα να μεταφέρουν δύο έως τέσσερα άτομα σε βάθη που ξεκινούν από 250 μέτρα έως 10.000. Η τεχνολογία τους βασίζεται σε εκείνη των πολεμικών υποβρυχίων, με κάποιες διαφοροποιήσεις για να αντέχουν στις μεγάλες πιέσεις (τα πολεμικά δεν κατεβαίνουν σε βάθη μεγαλύτερα των 300 μέτρων). Ο χρόνος χρήσης στο βυθό είναι περίπου 6 ώρες – μετά χρειάζονται επαναφόρτιση μπαταριών για περίπου 18 ώρες.

»Τα ρομποτικά τηλεκατευθυνόμενα οχήματα, μικρά και μεγάλα, τα χειρίζονται με τηλεκατεύθυνση μέσω καλωδίου (χαλκού ή οπτικών ινών) οι χειριστές που βρίσκονται σε σκάφος επιφανείας. Το πλοίο, εκτός των άλλων, παρέχει μέσω του καλωδίου και την απαραίτητη ηλεκτρική ισχύ για τη λειτουργία τους. Χρησιμοποιούνται σε όλα τα βάθη, με αναρίθμητους συνδυασμούς αισθητηρίων, καμερών, αλλά και ρομποτικών βραχιόνων – αναλόγως της χρήσης για την οποία προορίζονται. Ο χρόνος χρήσης στο βυθό είναι απεριόριστος.

»Τα αυτόνομα τηλεκατευθυνόμενα οχήματα, στο σχήμα μοιάζουν με τορπίλες. Προγραμματίζουμε την πορεία που θέλουμε και μπορούμε να παρακολουθήσουμε τα βασικά λειτουργικά τους δεδομένα από σταθμούς στην ξηρά ή από ένα σκάφος συνοδείας μέσω υδροακουστικών modem, τα οποία έχουν χαμηλή ταχύτητα μεταφοράς ηλεκτρονικών δεδομένων (9.000 bps). Κινούνται με ηλεκτρική ενέργεια που παρέχεται από μπαταρίες και έχουν τη δυνατότητα να φέρουν πολλά αισθητήρια, αλλά και βιντεοκάμερες. Ο χρόνος χρήσης στο βυθό είναι 6 έως 12 ώρες. Μετά χρειάζονται επαναφόρτιση ή αλλαγή με φρεσκοφορτισμένο σετ μπαταριών».

Ενάλιες αρχαιότητες, είδη του υδάτινου κόσμου, απόκοσμοι οργανισμοί της αβύσσου, σύγχρονα ναυάγια, υποθαλάσσια ρήγματα-ηφαίστεια είναι μερικοί ακόμα από τους τομείς όπου χρησιμοποιείται η υποβρύχια τεχνολογία για ειρηνικούς σκοπούς.

πηγή: http://www.enet.gr/

To βίντεο δείχνει την κατάδυση βαθυσκάφους του Τζέιμς Κάμερον στο βαθύτερο σημείο της Γης, στην Τάφρο των Μαριανών.