Tag Archive | Τηλεσκόπιο

Το σύμπλεγμα τηλεσκοπίων ALMA στη Χιλή έπιασε δουλειά

Jul4

Το σύμπλεγμα τηλεσκοπίων ALMA εγκαινιάστηκε πέρσι τον Μάρτιο, στην Ατακάμα της Χιλής και στόχος του είναι να μας παράσχει πληροφορίες για τη διαδικασία δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος αλλά και των γαλαξιών.

Αποτελείται από 66 μεγάλες αντένες, πιάτα δηλαδή μεγάλης διαμέτρου που παρατηρούν τα μικροσκοπικά μήκη κύματος που έρχονται από το σύμπαν. Οι αντένες αυτές κινούνται σε απόλυτο συγχρονισμό, διαθέτοντας τεράστια ακρίβεια. Με τη βοήθεια των ραδιοκυμάτων που συλλέγονται, δημιουργούνται για πρώτη φορά εικόνες που ούτε ένα τεράστιο τηλεσκόπιο δεν θα μπορούσε να μας προσφέρει.

«Το ALMA συμπληρώνει αν θέλετε, αυτό που αποκαλούμε κλασική αστρονομία. Ερευνά τα μήκη κύματος που βρίσκονται σε ακτίνα χιλιοστού και υποχιλιοστού. Λαμβάνουμε αυτή την ακτινοβολία που είναι πολύ αμυδρή, καθώς έρχεται από πάρα πολύ μακριά. Γι’ αυτό το λόγο έχουμε το σύστημα ALMA. Χρειαζόμαστε πολλές αντένες. Χρειαζόμαστε μια τοποθεσία, όπου η ακτινοβολία να μην παρενοχλείται, εξαιτίας της ατμόσφαιρας» ανέφερε ο αστρονόμος Τζιάνι Μαρκόνι.

Αυτό το επαναστατικό αστεροσκοπείο είναι μια διεθνής κοινοπραξία Βορείου Αμερικής, Ευρώπης και Ανατολικής Ασίας. Αυτή την περίοδο, οι επιστήμονες μελετούν τον μυστηριώδη σχηματισμό των ερυθρών υπεργιγάντων αστεριών, τη σύγκρουση κομητών, τη γέννηση των πλανητικών συστημάτων και τη συγχώνευση των γαλαξιών, όλων δηλαδή εκείνων των μηχανισμών που ρυθμίζουν το σύμπαν μας.

«Το ALMA ανοίγει νέους δρόμους, ανοίγει στην ουσία ένα παράθυρο. Φανταστείτε αυτό το κτίριο που είναι στην πλευρά μας. Έχετε πολλά παράθυρα από αυτή την πλευρά, κανένα από την άλλη, για παράδειγμα. Από αυτή την πλευρά, πηγαίνετε και βλέπετε έναν τοίχο. Το ALMA ανοίγει στον τοίχο ένα παράθυρο και καταλαβαίνεις ότι υπάρχει ένας νέος ορίζοντας. Αυτό είναι που κάνει το ALMA: Δημιουργεί έναν ορίζοντα που βλέπει προς την αρχή του σύμπαντος και στην αρχή δημιουργίας των αστεριών και στην αρχή της δημιουργίας της κοσμικής μας συγκρότησης» επισήμανε ο Τζιάνι Μαρκόνι.

Το συνολικό κόστος του φιλόδοξου αυτού πρότζεκτ θα ξεπεράσει το 1 δις ευρώ και χρειάστηκαν περισσότερες από δύο δεκαετίες για να ολοκληρωθεί.

πηγή: http://gr.euronews.com/2014/06/23/alma-telescope-amazes-scientists/

Ζωντανεύει ξανά το ιστορικό τηλεσκόπιο Newall

Sep20

asteroskopioΕίχε συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της αστρονομίας

Έπειτα από δέκα χρόνια «σιωπής» το ιστορικό τηλεσκόπιο Newall, που συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη της επιστήμης της Αστρονομίας στην Ελλάδα, λειτουργεί, στο Κέντρο Επισκεπτών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στην Πεντέλη.

Το τηλεσκόπιο παρέμενε εκτός λειτουργίας εξαιτίας προβλημάτων που αντιμετώπιζαν ο μηχανισμός του, ο θόλος που το περιβάλλει, αλλά και όλο το κτίριο του Κέντρου Επισκεπτών.

«Ήταν θέμα προτεραιότητας για εμάς να μπει ξανά το τηλεσκόπιο στη “μάχη” της παρατήρησης», εξηγεί στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Κανάρης Τσίγκανος.

Έτσι, για περισσότερο από ένα χρόνο το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών προχώρησε σε εργασίες αποκατάστασης του τηλεσκοπίου και ανακαίνισης του κτιρίου, με αποτέλεσμα την πλήρη επαναλειτουργία του πριν από δύο μήνες.

Το τηλεσκόπιο Newall οφείλει το όνομά του στον Robert Stirling Newall (1812-1889), ο οποίος ξεκινώντας ως ερασιτέχνης αστρονόμος οραματίστηκε και χρηματοδότησε την κατασκευή του, όταν το 1862 ανακάλυψε τυχαία δύο κρύσταλλα μεγάλων διαστάσεων από στεφανύαλο και πυριτύαλο. Αφού προμηθεύτηκε τα κρύσταλλα ανέθεσε στο πρώτο εργοστάσιο κατασκευής ισημερινών τηλεσκοπίων στη Μεγάλη Βρετανία, την κατασκευή του μεγαλύτερου τηλεσκοπίου της εποχής. Το τηλεσκόπιο ήταν το μεγαλύτερο στην εποχή του με διάμετρο φακού 62 εκατοστά.

Παρά τη σημασία που είχε η κατασκευή ενός τόσο σημαντικού για την εποχή του αστρονομικού οργάνου, για διάστημα περίπου 20 ετών το τηλεσκόπιο παρέμεινε σε αχρηστία στο κτήμα του Newall. Τελικά το 1891 έγινε δεκτό από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, ύστερα από τη μεσολάβηση του γιου του Robert Stirling, ο οποίος πρότεινε στη διοίκηση του Πανεπιστημίου όχι μόνο να αναλάβει την κάλυψη των εξόδων για τη μεταφορά του, αλλά και να εργαστεί αμισθί για πέντε χρόνια ως κύριος παρατηρητής και υπεύθυνος του τηλεσκοπίου.

Η συμφωνία επιτεύχθηκε και το τηλεσκόπιο μεταφέρθηκε στο Κέμπριτζ στα τέλη του 1891, δύο χρόνια μετά το θάνατο του εμπνευστή του, που δεν πρόλαβε να δει την πλήρη αξιοποίησή του. Στο Κέμπριτζ το τηλεσκόπιο χρησιμοποιήθηκε για πλήθος σημαντικών αστρονομικών ανακαλύψεων, όπως η παρατήρηση των ακτινικών ταχυτήτων των αστέρων, και ο μηχανισμός του αναβαθμίστηκε.

Το 1955 το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ δωρίζει το τηλεσκόπιο στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Η κυβέρνηση χρηματοδοτεί την κατασκευή του διαμέτρου 14 μέτρων θόλου και το 1959 το τηλεσκόπιο εγκαθίσταται στην Πεντέλη.

Παράλληλα το τηλεσκόπιο εξοπλίζεται με επιστημονικά όργανα, τα οποία αγοράστηκαν για την πραγματοποίηση αστροφυσικών παρατηρήσεων, όπως φωτογραφική κάμερα, φασματογράφος, πολωσίμετρο και φωτόμετρο. Η χρήση του εισήγαγε ουσιαστικά τους Ελληνες αστρονόμους στη σύγχρονη επιστήμη της παρατηρησιακής αστροφυσικής.

Σήμερα το τηλεσκόπιο Newall χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς, ενώ η ερευνητική παρατήρηση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών γίνεται στο κατοπτρικό τηλεσκόπιο Αρίσταρχος του Χελμού.

Εκδήλωση με αφορμή την επαναλειτουργία του τηλεσκοπίου Newall διοργανώνεται το Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου, στις 19:30 στο Αστεροσκοπείο Πεντέλης. Η εκδήλωση έχει ως στόχο να αναδείξει τη σημασία και προσφορά του τηλεσκοπίου Newall στην ανάπτυξη της αστρονομικής επιστήμης στην Ελλάδα.

Θα μιλήσουν ο πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Κανάρης Τσίγκανος, ο επόπτης του Κέντρου Ερευνών Αστρονομίας και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών της Ακαδημίας Αθηνών, Γεώργιος Κοντόπουλος, ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παύλος Λασκαρίδης, και ο επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, Χρήστος Ζερεφός. H εκδήλωση θα κλείσει με παρατήρηση από το τηλεσκόπιο Newall.

Επίσης, το κοινό έχει τη δυνατότητα να επισκεφθεί το Κέντρο Επισκεπτών Πεντέλης, σύμφωνα με τις προγραμματισμένες ημερομηνίες ξενάγησης που υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Αστεροσκοπείου http://www.astro.noa.gr/VisCentre/vis_centre_gr.htm και ύστερα από τηλεφωνική επικοινωνία στο 210 6131247 για οργανωμένα γκρουπ και σχολεία.

πηγή: http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/584322/zodaneuei-xana-to-istoriko-tileskopio-newall/

Το μακρινότερο νερό στο σύμπαν!

Mar19

«Συνελήφθη» από το τηλεσκόπιο ALMA στη Χιλή

 

 

 

 

 

 

 

Λονδίνο
Ένα οπτικό φαινόμενο, το οποίο προκαλεί η βαρύτητα καθώς παραμορφώνει τις ακτίνες φωτός, επέτρεψε στους αστρονόμους να μελετήσουν ορισμένους από τους πιο αρχαίους γαλαξίες του Σύμπαντος, οι οποίοι λειτούργησαν ως μαιευτήρια άστρων και επιπλέον περιέχουν τις πιο απομακρυσμένες ποσότητες νερού που γνωρίζουμε ως σήμερα.

Οι νέες μελέτες βασίζονται σε παρατηρήσεις του ALMA, μιας γιγάντιας αλλά ημιτελούς συστοιχίας ραδιοτηλεσκοπίων στη Χιλή, η οποία εγκαινιάστηκε επίσημα μόλις την περασμένη Τετάρτη.

Όπως εξηγούν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους, το νεαρό Σύμπαν παρήγαγε άστρα με πολύ μεγαλύτερο ρυθμό από ό,τι σήμερα. Από προηγούμενες μελέτες είναι γνωστό ότι αυτές οι εξάρσεις αστρογένεσης συνέβησαν σε γιγάντιους γαλαξίες που περιέχουν μεγάλες ποσότητες σκόνης.

Τα δεκάδες μάτια του ALMA στράφηκαν σε ορισμένους από αυτούς τους αρχαίους γαλαξίες και αποκάλυψαν ότι η απόσταση που τους χωρίζει από τη Γη είναι έως και ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός μεγαλύτερη από ό,τι νομίζαμε. Αυτό σημαίνει ότι οι γαλαξίες έχουν μέση ηλικία 12 δισεκατομμυρίων ετών, δημιουργήθηκαν δηλαδή λιγότερο από 2 δισ. χρόνια μετά τη γέννηση του Σύμπαντος.

Οι δύο πιο αρχαίοι από αυτούς τους γαλαξίες πηγαίνουν πίσω ακόμα 1 δισ. χρόνια και χρονολογούνται τώρα στα 12,7 δισεκατομμύρια έτη.

Σε έναν μάλιστα από αυτούς το ALMA ανίχνευσε τα πιο απομακρυσμένα και πιο αρχαία μόρια νερού που γνωρίζουμε στο Σύμπαν.

Τα δεδομένα του ALMA παρουσιάζονται τώρα σε τρεις δημοσιεύσεις.

Βαρυτικός φακός

Οι διεθνείς ομάδες αστρονόμων που υπογράφουν τις μελέτες αξιοποίησαν ένα παράξενο φαινόμενο που ονομάζεται βαρυτικός φακός: Καθώς το φως των αρχαίων γαλαξιών ταξιδεύει προς τη Γη, συναντά στην πορεία του άλλους γαλαξίες. Το ισχυρό βαρυτικό πεδίο καμπυλώνει τις ακτίνες φωτός, όπως προβλέπει η Σχετικότητα του Αϊνστάιν, και στέλνει στη Γη ένα μεγεθυμένο είδωλο των αρχαίων γαλαξιών στο φόντο.

Το φαινόμενο είναι σπάνιο, μπορεί όμως να αναγνωριστεί εύκολα: αυτό που βλέπει το τηλεσκόπιο είναι πολλαπλά είδωλα του απομακρυσμένου γαλαξία, διατεταγμένα συμμετρικά γύρω από το είδωλο του κοντινού γαλαξία.

Σχηματική απεικόνιση του φαινομένου του βαρυτικού φακού. Δείτε την σε πλήρη ανάλυση. (Πηγή ALMA)

Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, το φαινόμενο του βαρυτικού φακού μεγέθυνε τους απομακρυσμένους γαλαξίες κατά 22 φορές, διευκολύνοντας σημαντικά την παρατήρησή τους.

Στη μελέτη βοήθησε πάντως και η ακραία λάμψη αυτών των αρχαίων τεράτων: λόγω των μυριάδων νεογέννητων άστρων που περιέχουν, το φως των γαλαξιών εκτιμάται ότι είναι 40 τρισεκατομμύριο φορές πιο έντονο από το φως του Ήλιου.

πηγή: http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=503100

Ανακαλύφθηκε πέμπτος δορυφόρος του Πλούτωνα

Jul18

Αστρονόμοι ανακάλυψαν με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble έναν πέμπτο δορυφόρο που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη νάνο Πλούτωνα του ηλιακού μας συστήματος, όπως ανακοίνωσε η NASA. Αυτός ο δορυφόρος, που είναι ορατός στις εικόνες του Hubble σαν μια κηλίδα φωτός, μοιάζει να έχει ακανόνιστο σχήμα και διάμετρο 10 με 25 χιλιόμετρα. Βρίσκεται σε κυκλική τροχιά διαμέτρου 95.000 χιλιομέτρων γύρω από τον Πλούτωνα. «Οι δορυφόροι του Πλούτωνα βρίσκονται σε τροχιές διαφορετικών διαμέτρων και μοιάζουν σαν ο ένας να βρίσκεται μέσα στον άλλο, όπως οι ρωσικές κούκλες», δήλωσε ο Μαρκ Σόουγουολτερ του ινστιτούτου SETI και υπεύθυνος της επιστημονικής ομάδας που έκανε την ανακάλυψη. Οι αστρονόμοι είναι έκπληκτοι από το γεγονός ότι ένας τόσο μικρός πλανήτης όπως ο Πλούτωνας μπορεί να έχει μια τόσο περίπλοκη συστάδα φυσικών δορυφόρων. Η ανακάλυψη αυτού του νέου δορυφόρου, που ονομάστηκε P5, προσφέρει επιπλέον στοιχεία για τη δημιουργία και την εξέλιξη του Πλούτωνα και των δορυφόρων του. Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, όλοι οι δορυφόροι του Πλούτωνα δημιουργήθηκαν από τη σύγκρουση πριν δισεκατομμύρια χρόνια του πλανήτη και ενός μεγάλου αστεροειδούς από τη ζώνη του Kuiper. Ο Χάροντας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Πλούτωνα, ανακαλύφθηκε το 1978.

πηγή: http://news.pathfinder.gr/scitech/799315.html